Bir projeye başlamadan önce yapılan ilk hesaplardan biri: malzeme maliyeti. Özellikle çelik gibi ana hammaddelerde bu maliyet kalemi, genel bütçeyi ciddi şekilde etkiler. Sıcak haddelenmiş çelik (hot rolled) ile soğuk haddelenmiş çelik (cold rolled) arasındaki fiyat farkı da tam bu noktada karşımıza çıkar. Peki bu iki çelik türü arasındaki fiyat farkı neye göre belirlenir?
Kısa cevap: üretim süreci, yüzey kalitesi, tolerans hassasiyeti ve pazar talebi. Ama biraz daha derine inmekte fayda var.
1. Üretim Süreci ve İşçilik Maliyeti
İlk ve en önemli fark, üretim sürecinde yatıyor.
-
Sıcak haddelenmiş çelik, yüksek sıcaklıklarda (1.000 °C+) şekillendirilir, ardından doğal soğumaya bırakılır. Bu yöntem daha hızlı ve daha düşük maliyetlidir.
-
Soğuk haddelenmiş çelik ise sıcak haddelenmiş çelik baz alınarak, ikinci bir işlemden geçirilir. Bu ikinci aşama, oda sıcaklığında yapılan haddelme işlemidir ve oldukça hassas bir işçilik gerektirir.
Yani üretim süreci iki aşamalı olan soğuk çelik, işçilik ve enerji açısından daha maliyetlidir.
2. Yüzey Kalitesi ve Görsel Standartlar
Soğuk haddelenmiş çelik; pürüzsüz, parlak ve homojen bir yüzeye sahiptir. Bu yüzden beyaz eşya, mobilya, raf sistemleri, dekoratif paneller gibi görünür alanlarda tercih edilir.
Sıcak haddelenmiş çelik ise yüzeyde oksidasyon izleri ve hafif dalgalanmalar içerebilir, çünkü kontrolsüz soğuma sonrası yüzeyde deformasyon oluşabilir.
Görselliğin önemli olduğu her sektörde, bu yüzey kalitesi farkı fiyat farkını da beraberinde getirir.
3. Boyutsal Tolerans ve Kalite Sınıfı
Soğuk haddelenmiş çelik, milimetrik hassasiyetle üretilir. Bu da projeye özel kesimlerde israfı azaltır. Ancak bu tolerans standardı, daha fazla kontrol ve kalibrasyon anlamına gelir.
Sıcak haddelenmiş ürünler ise genelde “kaba toleranslı” olarak tanımlanır. Ağır sanayi ve taşıyıcı sistemlerde bu tolerans yeterli olduğu için ekstra maliyete gerek duyulmaz.
4. Talep ve Piyasa Dinamikleri
Pazar talebi de fiyatı etkileyen bir başka unsurdur. Beyaz eşya, otomotiv ve mobilya gibi sektörlerin yoğun olduğu dönemlerde soğuk çelik talebi artar ve bu durum fiyatları yukarı çeker.
Tersine, inşaat sezonlarında sıcak haddelenmiş çelik talebi yükselir, ama üretim kapasitesi daha fazla olduğu için fiyatlar daha dengeli kalabilir.
5. Hangi Çelik Daha Ekonomik?
Bu aslında "neye göre?" sorusuna bağlı.
-
Yapısal çelik işleri, taşıyıcı sistemler, temel inşaat elemanları gibi kalın ve yüksek dayanım gerektiren alanlarda sıcak çelik hem uygun hem işlevseldir.
-
Estetik, hassas ölçü, düzgün yüzey gibi gereklilikler varsa soğuk haddelenmiş çelik kaçınılmazdır – ancak daha pahalıdır.
Fiyat sadece rakamdan ibaret değildir. Ürünün uygulama alanına uygunluğu, işlenebilirliği, fire oranı ve nihai görüntüsü; toplam maliyeti belirler. O yüzden çelik satın alırken sadece ton fiyatına değil, ne için kullanacağınıza da odaklanmalısınız.
Doğru ürünü doğru yerde kullanmak, en büyük tasarruftur.
